Oogst in de Champagne 2022

Oogstjaar 2022: Een veelbelovende oogst van zeer gezonde druiven

Na de uitdagende oogstjaren 2020 en 2021 volgt dit fantastische oogstjaar 2022. Hoewel de oogst in 2020 goed was, wordt het jaar gedomineerd door een beperkt toegestane oogst en door sterk dalende verkoopcijfers vanwege COVID[1]. Die trekken in 2021 weer flink aan, maar door de beperkte of soms zelfs geen oogst in een aantal subregio’s, veroorzaakt door vorst, hagel en regen, is de opbrengst zeer matig[2].

De oogst van 2022 maakt veel goed. De hoge opbrengst van gezonde druiven met een zeer goede aromaconcentratie en balans voorspelt veel goeds voor de wijnen uit dit jaar. Benoît Lahaye, biologisch wijnboer en wijnmaker in Bouzy, durft de oogst van 2022 zelfs al in het rijtje te zetten van de uitzonderlijke oogstjaren 1947, 1959, 1976 en 2002[3]. 

Topdruiven

De uitzonderlijk goede kwaliteit van de druiven komt voort uit de gunstige weersomstandigheden van het afgelopen jaar en de goede conditie van de wijnranken. Hoewel sommige gebieden ook dit jaar in het voorjaar last hadden van nachtvorst, is de schade veel minder groot dan in het vorige jaar: een opbrengstverlies van 8% tegenover 30% in 2021. Het jaar 2022 heeft in het algemeen ook beduidend meer zonuren dan de voorgaande jaren. De druiven kunnen zo langzaam en gelijkmatig rijpen en hebben weinig last van problemen als meeldauw en grijsrot. Juli en augustus zijn warm en droog met alleen wat regenval begin augustus, maar -mede door de waterreserves van 2021 en nauwkeurig bladmanagement- lijkt het grootste deel van de druiven hier weinig last van te hebben.  Er is weinig schade door zonnebrand, de druiven hebben een uitstekende balans tussen suikers en zuren, goed ontwikkelde aroma’s en een gezonde, rijpe schil[4]. Nu, in de eerste maanden na de oogst geven sommige van onze ‘Brouzje’ producenten aan dat de fermentatie wat langzamer verloopt dan normaal. Dit zou mogelijk komen door de droogte, en het relatieve gebrek aan water, gedurende het jaar, dat dit effect zou kunnen veroorzaken.

Algemene vaststelling van de oogstdata – ‘Réseau Matu’

Als leidraad geldt dat de oogst 100 dagen na de bloei van de druif met kleine witte bloemetjes kan starten. Dit is in de loop der jaren vervroegd naar 96 à 97 dagen. In 2020 was het zelfs 86 dagen. Toch kan de rijping elk jaar weer anders zijn. De vaststelling van de oogstdata wordt ieder jaar uitgevoerd door een observatienetwerk. Vanaf het moment dat de druif begint te veranderen van kleur (véraison) worden 2 keer per week monsters genomen op circa 450 druivenvelden in de gehele Champagne.

Deze monsters worden gecontroleerd op de mate van verkleuring, gemiddeld gewicht, geschatte suikergraad, de totale zuurgraad en op de aanwezigheid van grijze rot. De metingen worden vervolgens dezelfde dag nog doorgegeven aan het laboratorium van het officiële Champagne Comité die de resultaten vaststelt voor elke wijngaard en die vergelijkt met de gemiddelde waarden. Sinds 2021 wordt er een app voor mobiele telefoons gebruikt om de gegevens te verzamelen.  Op basis van de resultaten krijgt elke gemeente en druivenras zijn eigen startdatum toegewezen. Dit heet Réseau Matu.

Oogstdata 2022

Het Comité Champagne in Epernay bepaalt wat de oogstdata zijn per ‘cru’ (gemeente), 319 in totaal en per druif. Eerder dan de afgegeven data mogen de wijnboeren in principe niet beginnen met oogsten, hoewel ze hier in bepaalde situaties op verzoek van mogen afwijken. De warme zomer dit jaar zorgt voor een relatief vroege oogst, met een start op 20 augustus in Montgueux (Côte des Bar) tot 6 september in Dormans (Vallée de la Marne)[5]. Vooral in het zuidelijk deel van de Champagne vroegen wijnboeren om eerder te mogen starten dan de vastgestelde startdatum. Zo startte Billecart-Salmon door het hoge suikergehalte in de Chardonnay al eerder in de meer zuidelijk gelegen percelen bij Vitry-le-Français[3].

Klimaatverandering

De vastgestelde oogstdatum is uiteraard ieder jaar anders, omdat elk jaar klimatologisch anders is. Denk aan de (fysieke en fenolische) rijping van de druiven, potentiële alcoholniveaus en de natuurlijke zuurgraad. Hoewel er soms nog terughoudend wordt gedaan over klimaatverandering, geven veel wijnboeren in de Champagne aan een duidelijke verschuiving te zien naar een eerder oogstmoment[2]. In de afgelopen 20 jaar is er al 6 keer sprake geweest van een vroege oogst, terwijl dat bij eerdere generaties zelden voorkwam. Deze trend brengt nieuwe uitdagingen mee voor de boeren en de wijnmakers. Een vroege oogst betekent een kortere rijpingsperiode voor de druiven, en daarmee rijst de vraag hoe je ervoor kunt zorgen dat de druiven volledig (aromatisch én fenolisch) rijpen zonder daarbij hun frisheid te verliezen[2].

Het Comité Champagne heeft in het kader van de klimaatverandering een aantal doelen opgesteld voor de komende jaren richting 2050:

• Streven naar een uiteindelijk CO2-neutrale productie, waarbij de CO2-uitstoot in 2025 verminderd moet zijn met 25% tot 75% in 2075;
• Alle wijngaarden moeten uiterlijk in 2030 minimaal 1 van de volgende certificeringen hebben met betrekking tot duurzame productie: Organic, Haute Valeur Environnementale of Viticulture Durable en Champagne;
• Er moet onderzoek worden gedaan naar het de aanplant en het gebruik van andere druivenrassen in de wijnen.

Charline en Hugo Drappier, en ook ‘onze’ producent Aspasie, werken al met oude inheemse druivenrassen zoals de Arbane en de Petit Meslier, die volgens hen goed gedijen bij het warmere, droge klimaat[3].

Biologische wijnbouw draagt bij aan de beoogde duurzaamheid en uiteindelijk ook aan versterking van de wijnstokken. Maar het brengt ook risico’s met zich mee, bijvoorbeeld door de grotere kans op meeldauw. Toch is er in de afgelopen jaren een duidelijke verschuiving te zien richting biologische en zelfs biodynamische wijnbouw.

De meeste van onze producenten werken inmiddels biologisch, biodynamisch, of zijn ze in transitie. Na een transitieperiode van 3 jaar krijgen ze een officiële certificering. Onze niet gecertificeerde producenten werken met zo weinig mogelijk chemische middelen en hechten een enorme waarde aan de natuur en biodiversiteit. Zij willen geen tijd besteden aan de administratieve regelgeving en indien nodig, in zeer beperkte mate herbiciden kunnen gebruiken.

Opbrengst 2022

Het Comité Champagne heeft de maximale opbrengst voor de oogst van 2022 vastgesteld op een niveau van 12.000 kg/ha, het hoogste niveau in de afgelopen 15 jaar en een flinke stijging vergeleken bij de vastgestelde niveaus van 2020 (8.000 kg) en 2021 (10.000 kg). Dit hangt aan de ene kant natuurlijk samen met de kwaliteit en hoge opbrengst van de oogst dit jaar. Maar de belangrijkste factor is de sterk toegenomen vraag naar Champagne, die al in 2021 inzette. In de eerste helft van 2021 stegen de verkopen al met 50% ten opzichte van de (door COVID enorm afgenomen) vraag in 2020. In 2022 steeg de verkoop nog eens met bijna 14 %. Om hieraan tegemoet te komen verhoogde het Comité Champagne de toegestane opbrengst per hectare[6].

Naast deze 12.000 kg, die voor de wijnen uit dit oogstjaar wordt gebruikt, mogen de wijnboeren dit jaar 4.500 kg/ha extra oogsten om de ‘vin de reserve qualitative individuelle’ (RI). Deze reservewijnen kunnen worden gebruikt om andere oogstjaren aan te vullen en op deze manier in de mindere jaren toch zoveel mogelijk in de vraag van de consument te kunnen voorzien. Mede door de minder goede oogstjaren, maar ook door de sterke schommelingen in klimaat begint deze ‘extra oogst’ een steeds belangrijkere rol te gaan spelen. Omdat de regels rondom het gebruik van deze reserves versoepeld zijn, gebruiken verschillende huizen hun RI’s om extra wijn te bottelen in het daaropvolgende jaar, waardoor ze meer wijn kunnen verkopen.

Door de stijgende vraag naar champagne is de verleiding groot dit ook in de betere oogstjaren te doen, met als gevolg dat het huis juist in de minder goede oogstjaren nog steeds niet voldoende reservewijnen heeft. Daarnaast bestaat het risico dat door het streven naar een zo groot mogelijke oogst, de focus op de kwaliteit van de druiven en op duurzaamheid in de wijngaarden minder wordt.

Omdat de opbrengst en de kwaliteit van de druiven dit jaar hoog zijn, vragen sommige wijnhuizen zich af waarom de maximale opbrengst dit jaar niet nog meer verhoogd is. Zo zouden de huizen én extra flessen kunnen bottelen om aan de gestegen vraag tegemoet te kunnen komen, én een kwalitatief zeer goede RI kunnen aanleggen voor de mindere oogstjaren[7].

Kortom, genoeg stof tot nadenken in de ontwikkeling op weg naar een nieuwe, duurzame toekomst. Voorlopig kunnen we ons verheugen op prachtige wijnen uit een fantastisch oogstjaar!

Oogst startdata van onze champagneproducenten

Onze champagneproducenten waar we rechtstreeks van importeren hebben wijngaarden in verschillende gemeentes. Hier de startdata van de oogst 2022, vanuit de ‘thuisbasis’ van de producent.

Montagne de Reims

Aspasie – Brouillet >> 29/8

Elise Bougy – Les Mesneux >> 29/8 M, 1/9 CH – PN

Gaspard Brochet – Ecueil >> 29/8 PN, 2/9 CH – M

JM Goulard – Prouilly >> 29/8 PN – M, 1/9 CH

Rodez – Ambonnay >> 25/8 CH, 27/8 PN – M

Rousseaux Batteux >> 30/8

Ullens | Domaine de Marzilly – Hermonville >> 29/8

Vallée de la Marne

Goutorbe Bouillot – Damery >> 29/8 CH – M, 30/8 PN

Côte de Blancs

Corbon – Avize >> 30/8

Elise Bougy – Les Mesnil sur Oger >> 30/8

Person – Vertus >> 30/8

Côte des Bar

Jacques Lassaigne >> 20/8 CH, 24/8 PN – M

Petiteaux – Landreville >> 24/8

Pierre Gerbais – Celles-sur-Ource >> 22/8

Rémi Leroy – Meurville >> 25/8 Meunier, 26/8 PN – CH

Rémi Leroy – Meurville >> 25/8 Meunier, 26/8 PN – C

[1] Forbes Karlsson Champagne-harvest-2022-excellent-both-in-quality-and-volume

[2] Reuters Hot-dry-summer-forces-early-start-champagne-harvest-france

[3] Decanter Wine News Champagne-harvest-2022-top-quality-predicted

[4] Taittinger Vendanges 2022

[5] Comité Champagne Harvest date

[6] The Drinks Business Champagne-agrees-big-yield-increase-for-2022-harvest-as-sales-continue-to-surge

[7] Wine-searcher Concerns-over-champagnes-high-yields